Đến làng Sình tìm hiểu dòng tranh dân gian xứ Huế

Huế từ lâu đã được biết đến với nhiều làng nghề lưu giữ nét đẹp riêng biệt của thế hệ cha ông. Nếu có dịp hãy ngược dòng sông Hương về lại làng Sình, nơi có dòng nghệ thuật cổ truyền nổi tiếng. Tại đây, chúng ta không chỉ tìm hiểu được các bước để tạo nên một tác phẩm trọn vẹn mà còn biết thêm về hình ảnh làng nghề Việt Nam với những nghệ nhân yêu nghề, trường tồn cùng thời gian. 

Đôi nét về làng Sình

Làng Sình Huế đã có từ thế kỷ XV, nổi tiếng với cộng đồng hội họa truyền thống cũng như lễ hội vật. Tranh làng Sình - dòng tranh thờ có niên đại hơn 400 năm - là một di sản văn hóa của người Việt cần phải được gìn giữ. Ngôi làng nằm ngay bên dòng sông Hương xinh đẹp, là một trong số ít nơi còn lưu giữ nghề làm tranh truyền thống. Tranh làng Sình có nhiều nét giống tranh Đông Hồ nhưng các nghệ nhân đã sáng tạo thêm những nét khắc, nét vẽ khác để phù hợp với yêu cầu tín ngưỡng, nghi lễ tĩnh tâm, thư thái của người dân nơi đây. Do đó, tranh làng Sình được nhiều người biết đến là tranh thờ, trái ngược với tranh Đông Hồ, tranh dùng để trang trí.

Làng Sình có nghề truyền thống gì? Đây là một cộng đồng tranh khắc gỗ điển hình, nơi mọi người có thể tôn kính và đáp ứng các yêu cầu về tôn giáo, hòa bình và cứu trợ của họ. Tranh Sình có khoảng 50 đề tài, phần lớn khắc họa hình ảnh sinh hoạt xã hội, tín ngưỡng cổ xưa. Ở xóm Sình còn có nghề lễ vật và nghề làm bỏng ngô, hương trầm rất nổi tiếng.

Lịch sử về tranh làng Sình

Làng Sình là tên Nôm của làng Lại Ân, nằm cách trung tâm thành phố Huế khoảng 9 km về phía Đông. Địa điểm này nổi tiếng với lễ hội đấu vật truyền thống hàng năm được tổ chức vào ngày 10 tháng Giêng. Nó cũng nổi tiếng với việc sản xuất nghệ thuật dân gian từ Tết đến xuân về.

Kể từ khi ra đời, tranh làng Sình không chỉ phục vụ cho thú vui tao nhã của hội họa; chúng còn được người dân Huế dùng để cúng vái trong các nghi lễ cầu an.

Những trải nghiệm thú vị tại Làng Sình?

Tìm hiểu về nghề làm tranh làng Sình

Tham quan Làng Sình, tìm hiểu  nét độc đáo của nghệ thuật chạm khắc gỗ qua lời kể của nghệ nhân Kỳ Hữu Phước, người cuối cùng biết được bí quyết của tranh Làng Sình. Loại hình nghệ thuật dân gian này được sử dụng để đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của người Huế. Bản in khắc gỗ thường được sử dụng trong các lễ kỷ niệm và nghi lễ tôn giáo. Các tác phẩm nghệ thuật sẽ được đốt cháy cho tổ tiên sau khi lễ vật đã hoàn thành. 

Tranh làng Sình bao trùm nhiều đề tài. Tranh nhân vật, tranh động vật và tranh đồ vật là ba thể loại chính của tranh làng Sình. Mỗi loại có những đặc điểm, tính năng và ứng dụng riêng biệt. Ngày nay, tranh làng Sình có thêm nhiều yếu tố trang trí, treo tường do yêu cầu đương đại. Sự ra đời của tranh cảnh và tranh bát giác đã làm nổi bật dòng tranh làng Sình, hiện là dòng sản phẩm được du khách ưa chuộng nhất. Đó là những hình ảnh vật lộn với tư thế ngồi, nằm, đứng...; hay hình ảnh của tám âm thanh như đàn nhị, nguyệt, trống, sáo, đàn, tỳ bà, đàn tranh.

Khám phá quy trình làm tranh độc đáo

Tranh của làng Sình được làm thủ công hoàn toàn. Để hoàn thành một bức tranh, người nghệ nhân phải trải qua 7 công đoạn chính, gồm cắt giấy, quét điệp, in hình trên mộc bản, phơi tranh, phối màu, tô màu và dán nhãn.

Mỗi bức tranh là một bản khắc gỗ, và nghệ nhân phải phết mực đen lên bản khắc gỗ trước khi in ra giấy. Chờ trời nắng đem ra phơi cho mực khô. Sau đó  cẩn thận tô lên tranh bằng nhiều màu sắc khác nhau, sao cho mỗi bức tranh có một màu riêng. Sự đa dạng về sắc độ trong tranh làng Sình rất đặc sắc, gồm đỏ thẫm (từ nước lá bàng); màu đen (từ tro rơm rạ, tro lá...); màu tím (màu của hạt rau mùi); và màu vàng. (lá đập với nụ hoa)... Cùng với cách sắp xếp gọn gàng và đường nét tự nhiên.

Tự tay tạo nên tác phẩm tranh của mình

Du khách không chỉ được tìm hiểu về làng nghề làm tranh dân gian từ mộc bản mà còn được thử sức sáng tạo những hình ảnh riêng biệt. Bạn sẽ phết mực đen lên mộc bản, dùng giấy dó đóng dấu lên rồi để mực khô. Sau đó, các họa sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách tô lên hình ảnh với nhiều màu sắc khác nhau. Nhiều du khách, đặc biệt là du khách nước ngoài, đánh giá cao cuộc gặp gỡ có một không hai này. Hoạt động này giúp quảng bá du lịch đồng thời duy trì và phát triển các cộng đồng nghệ nhân truyền thống.

Tham gia lễ hội vật tại làng Sình Huế

Nhân dân xã Phú Mậu gióng chuông kéo cờ mở hội vật làng Sình vào ngày 10 tháng Giêng âm lịch hàng năm. Đây là bảo vật văn hóa đã tồn tại hơn 400 năm, có từ thời nhà Nguyễn. Lễ hội này thu hút một lượng khách đáng kể. Phong tục đáng yêu, hào hiệp này khuyến khích các bạn trẻ rèn luyện sức khỏe, sự dũng cảm và sự khéo léo.

Lễ vật ở làng Sình Huế thường chỉ kéo dài trong một ngày và được chia làm hai phần: lễ và tiệc. Những người lớn tuổi trong cộng đồng sẽ thực hiện nghi lễ cúng Thành Hoàng tại ngôi nhà chung của Lai  Ân. Các đô vật trong phần hội được chia theo độ tuổi, ai thắng ba hiệp sẽ vào vòng chung kết. Các đô vật không nhất thiết phải là người địa phương; du khách cũng có thể tham gia vào để chiến đấu.

Làng Sình ngày nay đã trở thành một địa điểm du lịch nổi tiếng, thu hút nhiều du khách đến với thành phố Huế. Đây là một số ít làng nghề truyền thóng còn sót lại, cần được bảo tồn và phát triển. Danangbest hy vọng những thông tin này có thể giúp bạn hiểu biết thêm về địa điểm này.