Lăng Thiệu Trị - Lăng tẩm nổi tiếng bậc nhất xứ cố đô

Lăng Thiệu Trị (Xương Lăng) Huế là một trong những lăng tẩm nổi tiếng được UNESCO công nhận là Di sản thế giới năm 1993. Trong khung cảnh đẹp mê hồn, với kiến trúc lăng tẩm độc đáo, nhiều nét chạm khắc tinh tế, hài hòa. Lăng vua Thiệu Trị Huế luôn là điểm đến đậm chất lịch sử, thu hút đông đảo du khách tham quan khi đặt chân đến cố đô. Hãy cùng Danangbest khám phá địa điểm này ngay nhé!

Tổng quan về lăng Thiệu Trị

Di tích Lăng vua Thiệu Trị Huế nằm ẩn mình giữa núi đồi đồ sộ thuộc địa bàn thôn Cư Chánh, xã Thủy Bằng, huyện Hương Thủy, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 8 km. Nằm yên bình giữa núi rừng, lăng Thiệu Trị là nơi yên nghỉ của vua Thiệu Trị, vị vua thứ ba của triều Nguyễn. Trong số các công trình lăng tẩm của các vua thời Nguyễn, chỉ có Xương Lăng hiện nay là được xây dựng theo hướng Tây Bắc – hướng  không được chọn khi xây dựng  cung điện, lăng tẩm.

Mặc dù có nhiều điểm tương đồng với lăng Gia Long và lăng Minh Mạng - cha của vua Thiệu Trị nhưng lăng Thiệu Trị vẫn giữ được những nét độc đáo và riêng biệt, biến nơi an nghỉ của nhà vua thành một tác phẩm nghệ thuật ở đất cố đô. Giá vé các điểm du lịch Đà Nẵng - Huế khi vào lăng vua Thiệu Trị Huế cho cả khách Việt Nam và quốc tế là 50.000 VNĐ cho người lớn và MIỄN PHÍ cho trẻ em.

Kiến trúc độc đáo của lăng vua Thiệu Trị

Lăng chia 2 trục chính là lăng và tẩm

Có thể nói Lăng Thiệu Trị là lăng được xây dựng trong thời gian ngắn nhất chỉ  10 tháng. Cấu trúc của lăng vua Thiệu Trị Huế  gồm 2 khu vực chính: trục lăng  bên phải, trục tẩm bên trái.

- Ở Trục lăng, từ ngoài vào là các công trình: Hồ Nhuận Trạch – Bức Bình phong – Nghi Môn – Sân chầu – Bi đình – Lầu Đức Hinh – Trụ biểu – Cầu Đông Hòa, cầu Chánh Trung, cầu Tây Định – Bửu thành (nơi đặt thi hài nhà vua).

- Trục tẩm gồm các công trình sau: Bình phong – Hồ Điện – Sân chầu – Hồng Trạch Môn – Tả, Hữu Tùng viện, Hữu Phối viện – Điện Biểu Đức – Tả

Kiến trúc được đúc kế và chọn lọc từ lăng Gia Long và Minh Mạng

Lăng vua Thiệu Trị được coi là sự hài hòa giữa hai mô hình kiến trúc của lăng mộ hai vị vua tiền nhiệm. Xương Lăng giống Lăng Gia Long (Thiên Thọ Lăng) ở chỗ không có La thành, khu vực lăng và cung điện nằm riêng biệt và song song với nhau. Hay chính xác là Xương Lăng có tòa thành bao bọc xung quanh. Những cánh đồng lúa, những khu vườn  xanh mướt tạo cho không gian đậm nét cảnh vật, yên bình và tĩnh lặng.

Lăng Thiệu Trị giống lăng Minh Mạng (Hiếu Lăng) ở cách an táng và xây dựng Toại đạo, Bửu thành hình tròn, và hồ Ngưng Thúy hình bán nguyệt bao bọc ở phía trước.

Hướng lăng độc nhất

Lăng vua Thiệu Trị quay mặt về hướng Tây Bắc, chọn hướng chưa từng có trong các công trình kiến trúc nổi bật ở Huế đương thời. Nhưng xét về mặt phong thủy thì lại nằm ở  thế “tọa sơn hướng thủy”. 

Hơn nữa, cách lăng khoảng 1km là đồi Vọng Cảnh, phía tả có núi Ngọc Trản đối diện, tạo cho lăng có thế “tả long, hữu hổ”. Núi Chàm cách đó chừng 8 cây số làm “tiền án” cho khu lăng tẩm, động Bàu Hồ nằm gần hơn như bức bình phong tự nhiên cho khu tẩm. 

Địa thế bao quanh lăng Thiệu Trị

Lăng Thiệu Trị dựa lưng vào chân núi Thuận Đạo, gần phía trước là bãi đất bằng phẳng cỏ xanh, ruộng đồng tươi tốt kéo dài từ bờ sông Hương đến cầu Lim tạo cho lăng vua một dáng vẻ riêng. Dáng vẻ trang nhã mà khiêm tốn, khiêm tốn ẩn mình giữa núi rừng bao la dưới bầu trời bao la. Cùng với đó, lăng mộ của mẹ, vợ, các hoàng tử, hoàng hậu và các con vua Thiệu Trị đã được quy tập, đoàn tụ.

Các công trình uy nghiêm, trang trọng trong Lăng Thiệu Trị 

Lăng Thiệu Trị được chia thành hai khu vực chính gồm khu trục lăng bên phải và khu trục đền (khu điện thờ)  bên trái. Trục duy nhất Lăng Thiệu Trị có thể nói  là công trình tổng hòa của hai mô hình trước đó, được thiết kế trên hai trục riêng biệt, cách nhau khoảng 100m.

Khu Lăng tại Lăng Thiệu Trị

Khu Lăng được xây dựng bên phải, ở thế sơn thủy hữu tình, mặt trước là hồ Nhuận Trạch thông với hồ Điện. Sau là bức bình phong và cổng hình rồng chạm trổ dẫn đến Bái Đình. 

Trong sân  rộng có hai hàng tượng đá, tiêu biểu cho nghệ thuật tạc tượng  nửa đầu thế kỷ 19 ở Huế. Nếu đi ngược lại sẽ thấy cổng nghi lễ bằng đồng nằm ngay phía sau hồ Nhuận Trạc dẫn đến sân Bái Đình rộng lớn.

Bi Đình và Lầu Đức Hinh nằm ngay phía sau Bái Đính trên một quả đồi nhìn từ xa giống như mai rùa. Hai hàng tượng quan, võ, ngựa, voi bằng đá uy nghiêm xếp hai bên sân Bái Đính. Tượng Đức Thánh Đức Trấn Công được dựng tại khu vực Bi Đình, còn gọi là Phương Đình, gồm hơn 2.500 chữ do đích thân vua Tự Đức viết về cuộc đời và công lao của vua cha.

Khu Tẩm tại Lăng Thiệu Trị

Khu Tẩm hay còn  gọi là Điện thờ, được xây dựng theo phong cách riêng biệt, cách  Đức Hinh Lâu khoảng 100m về phía tay trái. Lâu Đức Hinh được xây dựng trên một ngọn đồi thấp theo hình mai rùa. Bề ngoài giống Minh Lâu trong lăng Minh Mạng. Đáng tiếc là ngày nay Lầu Đức Hinh bị sập chỉ còn lại nền nhà và bậc thang.

Một vườn hoa được xây dựng đối xứng hai bên phía sau Đức Hinh Lâu, tương tự như vườn hoa phía sau Minh Lâu ở lăng Minh Mạng. Phía trước mặt hồ Bửu Thành là 3 cây cầu, giữa là cầu Chánh Trung, bên phải là cầu Đông Hòa, bên trái là cầu Tây Định. Cả ba cây cầu đều có điểm cuối là Bửu Thành, nơi an táng thi hài vua Thiệu Trị.

Các công trình khác

Ngoài ra, trong khu vực Tam lăng Thiệu Trị còn có các công trình khác như Nghi môn bằng đá hoa cương và Hồng Trạch môn - cổng hình vọng lâu dẫn vào điện Biểu Đức. Đây là công trình trung tâm của khu Tam quan, đồng thời là nơi đặt bài vị của vua và bài vị của Nghi Thiên Chương hoàng hậu (bà Từ Dũ). Trong chính điện có những hộp diêm cổ, trên mái có 450 câu đối khắc những bài thơ có giá trị văn học và giáo dục cao.

Ngoài hai khu vực chính, lăng Thiệu Trị còn có các công trình phụ trợ khác không kém phần trang nghiêm, bề thế như Tả Hữu Phổ Điện, Tả Hữu Tùng Điện với điện Biểu Đức ở giữa góp phần tạo nên sự uy nghiêm cho lăng.

Lăng Hiếu Đông - nơi yên nghỉ của mẹ vua, bà Hồ Thị Hoa - có thể tiếp cận từ khu vực lăng ông Thiệu hơi nghiêng về phía trước. Trong khi đó, phía sau lăng bên trái là lăng Xương Thọ của vợ vua, bà Từ Dũ. Phía trước lăng chính là khu tảo mộ, là nơi an nghỉ cuối cùng của các hoàng tử, công chúa nhỏ của vua Thiệu Trị.

Điều này giúp cho Lăng Thiệu Trị mà theo G. Langland, nhà nghiên cứu người Pháp đánh giá là “một trong những thành tựu độc đáo nhất của mỹ thuật Việt Nam thế kỷ XIX”. Khi tham gia tour Đà Nẵng - Huế 2 ngày 1 đêm của đơn vị Danangbest, thì đây sẽ là địa điểm văn hóa - lịch sử không nên bỏ qua.