ĐÀ NẴNG - CHÙA LINH ỨNG - NGŨ HÀNH SƠN - HỘI AN…
Nép mình bên dòng Thu Bồn hiền hòa, làng gốm Thanh Hà như một viên ngọc quý giữa lòng phố cổ Hội An. Hơn 500 năm lặng lẽ gìn giữ nghề, nơi đây không chỉ là điểm đến du lịch hấp dẫn mà còn là chứng nhân lịch sử của một thời thương cảng phồn thịnh.
Âm thanh của bàn xoay gốm vang lên nhịp nhàng, mùi hương đất sét lan tỏa trong không gian, cùng những bàn tay khéo léo đang tạo hình từng sản phẩm. Làng Gốm Thanh Hà mang đến cho du khách cơ hội khám phá một Hội An cổ kính, đậm chất truyền thống. Nằm ven dòng sông Thu Bồn, ngôi làng với hơn 500 năm lịch sử này đã trở thành biểu tượng sống động của di sản thủ công miền đất Quảng Nam.
UNESCO đã ghi nhận làng gốm này như một thành phần quan trọng trong di sản văn hóa thế giới Hội An. Đây không đơn thuần là điểm tham quan mà còn là hành trình khám phá bản sắc văn hóa Việt Nam. Du khách có thể tự tay tạo nên những sản phẩm gốm độc đáo, cảm nhận sự mềm mại của đất sét qua đầu ngón tay, hoặc quan sát các nghệ nhân biến những khối đất thô thành những tác phẩm nghệ thuật tinh xảo.
Vào thế kỷ XVI-XVII, những người thợ gốm từ các vùng đất Thanh Hóa, Nghệ An đã di cư đến miền đất Quảng Nam. Ban đầu, họ định cư tại làng Thanh Chiêm trước khi chuyển đến phường Thanh Hà, nơi ngày nay được biết đến như làng gốm Thanh Hà của Hội An.
Vị trí thuận lợi bên bờ sông Thu Bồn mang đến nguồn đất sét dồi dào và chất lượng cao. Kết hợp với những kỹ thuật chế tác gốm truyền thống được truyền từ quê hương, làng gốm Thanh Hà đã từng bước phát triển thành một trung tâm sản xuất gốm quan trọng của vùng.
Thế kỷ XVII-XVIII đánh dấu giai đoạn thịnh vượng nhất trong lịch sử làng gốm Thanh Hà. Sản phẩm gốm từ nơi đây không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn thu hút sự quan tâm của các thương gia từ Nhật Bản, Trung Quốc và Tây Ban Nha.
Gốm Thanh Hà đã trở thành phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của người dân địa phương. Từ các dụng cụ sinh hoạt thường ngày đến đồ thờ cúng, thậm chí cả vật liệu xây dựng như gạch và ngói cho các công trình kiến trúc cổ tại Hội An đều có dấu ấn của làng gốm này.
Qua nhiều thăng trầm của lịch sử, làng gốm Thanh Hà cũng đã trải qua những giai đoạn đầy thử thách. Tuy nhiên, kể từ khi Hội An được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới vào năm 1999, làng gốm đã được đầu tư phục hồi và phát triển thành một điểm đến du lịch văn hóa độc đáo.
Hiện tại, làng gốm Thanh Hà đã vượt qua vai trò của một cơ sở sản xuất gốm truyền thống để trở thành điểm tham quan văn hóa hấp dẫn. Năm 2019, nghề gốm Thanh Hà đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, khẳng định giá trị to lớn của nghề thủ công này.
Nghề làm gốm tại Thanh Hà vẫn duy trì những nét truyền thống xưa cũ qua nhiều thế kỷ. Mỗi sản phẩm đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo của người thợ trong từng công đoạn cụ thể.
Đất sét được khai thác từ khu vực ven sông Thu Bồn, nơi sở hữu loại đất sét có độ dẻo và mịn đặc trưng. Nguyên liệu thô này trải qua quá trình nhào trộn và ủ kỹ lưỡng cho đến khi đạt được độ mịn và dẻo quánh lý tưởng. Công đoạn chuẩn bị này đóng vai trò quyết định đến chất lượng cuối cùng của sản phẩm gốm.
Nghệ nhân sử dụng bàn xoay truyền thống để tạo hình các sản phẩm. Khối đất sét đã được xử lý được đặt lên bàn xoay, và thông qua sự khéo léo của đôi tay kết hợp với việc điều chỉnh tốc độ xoay phù hợp, các hình dáng mong muốn như chén, bát, bình, tượng dần hiện ra.
Điểm nổi bật của làng gốm Thanh Hà chính là việc duy trì phương pháp tạo hình hoàn toàn thủ công, không sử dụng khuôn đúc. Điều này tạo nên sự độc đáo và giá trị nghệ thuật cho từng sản phẩm.
Sau khi hoàn thành việc tạo hình, các sản phẩm được đưa ra phơi khô dưới ánh nắng mặt trời. Quá trình này giúp sản phẩm đạt được độ khô vừa phải, chuẩn bị cho các công đoạn tiếp theo.
Khi sản phẩm đã khô ở mức độ thích hợp, nghệ nhân tiến hành trang trí các họa tiết lên bề mặt. Những hoa văn này thường phản ánh nét văn hóa địa phương, thể hiện sự mộc mạc và giản dị đặc trưng của vùng đất Quảng Nam.
Công đoạn cuối cùng và quan trọng nhất là nung sản phẩm. Các sản phẩm gốm được sắp xếp cẩn thận trong lò nung truyền thống sử dụng củi làm nhiên liệu. Quá trình nung diễn ra ở nhiệt độ cao trong nhiều giờ liên tục để đảm bảo sản phẩm đạt được độ cứng và bền chắc cần thiết.
Phương pháp nung bằng lò củi không chỉ tạo ra độ bền cho sản phẩm mà còn mang đến những sắc thái màu sắc đặc trưng, tạo nên dấu ấn riêng của gốm Thanh Hà.
Làng gốm Thanh Hà với hơn 500 năm tồn tại không chỉ đơn thuần là một làng nghề truyền thống. Nơi đây lưu giữ những giá trị văn hóa và di sản vô giá, góp phần tạo nên bản sắc riêng biệt của Hội An.
Nghề thủ công truyền thống tại đây được bảo tồn và phát huy qua những kỹ thuật cha truyền con nối. Từ khâu lựa chọn đất sét, xử lý nguyên liệu, tạo hình trên bàn xoay đến trang trí và nung trong lò củi, mọi công đoạn đều mang đậm dấu ấn truyền thống.
Các sản phẩm gốm Thanh Hà thường xuất hiện những họa tiết và kiểu dáng gắn liền với đời sống văn hóa của cư dân xứ Quảng. Điều này thể hiện sự gắn kết mật thiết giữa nghề thủ công và đời sống tinh thần của cộng đồng địa phương.
Gạch và ngói từ làng gốm Thanh Hà đã có những đóng góp quan trọng trong việc tạo nên vẻ đẹp cổ kính của các công trình kiến trúc lịch sử tại Hội An. Những vật liệu này không chỉ có giá trị sử dụng mà còn mang ý nghĩa thẩm mỹ, góp phần hình thành nên diện mạo đặc trưng của phố cổ.
Ngày nay, làng gốm Thanh Hà đã phát triển thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách yêu thích văn hóa. Tại đây, du khách có cơ hội tìm hiểu chi tiết về quy trình sản xuất gốm, giao lưu trực tiếp với các nghệ nhân và tự tay trải nghiệm việc làm gốm.
Lễ hội làng gốm Thanh Hà được tổ chức hàng năm như một dịp để tôn vinh nghề gốm truyền thống, tưởng nhớ các bậc tiền bối và thể hiện những nét đẹp văn hóa cộng đồng đặc sắc.
Về mặt di sản vật thể, làng gốm vẫn bảo tồn được những lò nung cổ, các công cụ sản xuất gốm truyền thống và nhiều sản phẩm gốm cổ xưa. Những di vật này là minh chứng sinh động cho chiều sâu lịch sử của làng nghề.
Công viên Đất Nung Thanh Hà được xem như một bảo tàng gốm độc đáo, nơi trưng bày các tác phẩm gốm đương đại và tái hiện các công trình kiến trúc nổi tiếng thế giới bằng chất liệu gốm.
Năm 2019, nghề gốm Thanh Hà đã được chính thức công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Điều này khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật to lớn của nghề thủ công truyền thống này. Các kỹ năng làm gốm thủ công, bí quyết nghề nghiệp và những tập tục liên quan đến nghề gốm đều là những di sản phi vật thể cần được bảo tồn và phát huy.
Những giờ đầu ngày hoặc lúc hoàng hôn được coi là khoảng thời gian thích hợp nhất để khám phá làng gốm. Khí hậu se lạnh vào những khoảnh khắc này không chỉ mang lại sự thoải mái cho người thăm quan mà còn cung cấp ánh sáng tự nhiên lý tưởng cho hoạt động ghi hình. Người tham quan được khuyến nghị tránh những giờ giữa trưa khi cường độ nắng gay gắt.
Hành khách có thể tiếp cận làng gốm Thanh Hà thông qua đa dạng các lựa chọn như xe gắn máy, xe đạp hoặc thuyền men theo dòng nước sông Thu Bồn. Việc lựa chọn xe đạp sẽ mang đến một trải nghiệm phong phú hơn, tạo điều kiện cho du khách thưởng ngoạn từng góc nhìn trên hành trình.
Khách tham quan được động viên ghé thăm những nơi sản xuất gốm của người dân bản địa. Tại các địa điểm này, họ có dịp quan sát trực tiếp toàn bộ chu trình tạo ra sản phẩm gốm thủ công, trao đổi với các bậc thầy nghề và có thể mua ngay những món đồ đặc biệt.
Một số cơ sở sản xuất có cung cấp dịch vụ để khách du lịch có thể trực tiếp thử nghiệm việc tạo hình trên bàn quay. Hoạt động này vừa mang tính chất học tập vừa mang tính chất giải trí, góp phần tạo nên những ký ức khó quên cho người tham gia.
Khu Vườn Đất Nung Thanh Hà trở thành điểm tham quan bắt buộc với những công trình kiến trúc thu nhỏ nổi danh toàn cầu được tạo tác từ chất liệu gốm. Chi phí tham quan khoảng 30.000 đồng Việt Nam cho mỗi vị khách.
Làng thủ công Thanh Hà mang đến phong phú các loại sản phẩm gốm tinh xảo và đặc sắc để khách du lịch có thể chọn lựa làm món quà kỷ niệm. Người mua có thể trao đổi về giá cả một cách tế nhị khi thực hiện giao dịch.
Khách tham quan nên bố trí thời gian để trao đổi với cư dân bản địa nhằm lĩnh hội sâu sắc hơn về quá trình hình thành và những giá trị tinh thần mà làng nghề này đem lại.
Trong mùa nóng, người tham quan nên trang bị mũ che nắng và sản phẩm bảo vệ da khỏi tia UV. Giày dép êm ái sẽ hỗ trợ việc di chuyển thuận lợi hơn. Một số tiền mặt cũng là điều cần thiết cho các hoạt động mua sắm tại địa phương.
Tổng quãng đường: Khoảng 67 km Thời gian di chuyển: Khoảng 1 giờ 25 phút
Lưu ý: Nên khởi hành sớm để có thời gian tham quan làng gốm và tránh tắc đường vào giờ cao điểm.
Với vị trí gần trung tâm khu phố cổ Hội An, khách du lịch có thể phối hợp tham quan làng thủ công với những điểm thu hút khác như khu phố cổ, đảo Cù Lao Chàm và nhiều nơi hấp dẫn khác trong khu vực.
Chỉ cách làng gốm khoảng 3km, phố cổ Hội An là điểm đến không thể bỏ qua. Du khách có thể dạo bước dưới ánh đèn lồng rực rỡ, tham quan Chùa Cầu biểu tượng, và thưởng thức món cao lầu đặc sản. Khu phố cổ đặc biệt lãng mạn vào buổi tối, khi ánh đèn lồng thắp sáng dọc các con phố và phản chiếu xuống mặt nước sông Hoài.
Nằm ở bờ đối diện sông Thu Bồn, làng mộc Kim Bồng là một điểm đến lý tưởng để tiếp tục hành trình khám phá làng nghề truyền thống. Nơi đây nổi tiếng với nghề mộc tinh xảo, tạo ra những sản phẩm gỗ điêu khắc, đồ nội thất và các thuyền gỗ truyền thống. Du khách có thể đi thuyền qua sông để đến làng, tạo nên trải nghiệm thú vị.
Sau một ngày khám phá làng nghề, không gì tuyệt vời hơn việc thư giãn trên bãi biển Cửa Đại với cát trắng mịn và nước biển trong xanh. Đây là nơi lý tưởng để tắm biển, thưởng thức hải sản tươi ngon và ngắm hoàng hôn tuyệt đẹp. Dịch vụ tại đây khá đa dạng, từ cho thuê dù, ghế đến các hoạt động thể thao nước.
Làng Gốm Thanh Hà là nơi mà thời gian như được đình trệ, nơi di sản thủ công của dân tộc vẫn tiếp tục sống động qua từng chuyển động của chiếc bàn quay. Đây không chỉ trở thành điểm đến hấp dẫn những người đam mê văn hóa mà còn là không gian lý tưởng cho các nhóm gia đình và những bạn trẻ mong muốn trải nghiệm và thu nạp tri thức.
Việc tự mình tạo ra một tác phẩm gốm, lắng nghe những giai thoại về thương cảng Hội An thuở xưa, hay chỉ đơn giản là tận hưởng không khí thanh bình của vùng quê đều tạo nên những trải nghiệm có giá trị. Mỗi lần đặt chân đến làng gốm Thanh Hà không chỉ là cuộc hành trình khám phá mà còn là dịp để cùng nhau bảo tồn và phát triển những nét đẹp thủ công cổ truyền của Hội An.
Tổng bình luận: 0 👇 Lướt ở dưới để xem