Bài chòi Hội An - Trò chơi dân gian hấp dẫn du khách

Bài Chòi Hội An là một trò chơi dân gian của miền Trung. Theo thời gian, nó trở thành một loại hình nghệ thuật độc đáo. Bài chòi bắt nguồn từ lối sống cộng đồng và quá trình lao động của người dân, thêm vào đó là sự cộng hưởng của văn hóa, văn nghệ.

Đôi nét về bài chòi Hội An

Bài Chòi về cơ bản là một trò chơi bài chơi trên chòi. Bãi Chòi ở phố cổ Hội An được tổ chức trong không gian rộng mở cạnh dòng sông Hoài đẹp như tranh vẽ. Trước đây chỉ được tổ chức vào các dịp lễ, cúng đầu xuân hay lễ hội lớn, tuy nhiên hiện tại hoạt động này được diễn ra hàng đêm tại phố cổ Hội An.

Nghệ thuật hát Bài chòi Hội An được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Nhằm bảo tồn bản sắc dân tộc, những giá trị độc đáo của con người và phát triển du lịch địa phương. Khi đến thăm Hội An – Quảng Nam, hoạt động này được coi là dấu ấn riêng, “đặc sản” tinh thần gửi đến du khách trong và ngoài nước.

Nguồn gốc của Bài chòi Hội An

Thời kỳ cuối thế ỷ 16 đầu thế kỷ 17,  các thú vật đã tàn phá nặng nề đời sống và mùa màng của người dân miền Trung. Do đó mà người dân đã dựng một túp lều ở bìa rừng và cử một thanh niên đến đó hàng đêm để trông chừng.

Để đỡ nhàm chán khi canh chòi, người dân đã nghĩ ra một trò chơi: cùng nhau hát và hô vang những câu hò. Từ đó, hát bài chòi ra đời và dần dần phát triển thành một loại hình nghệ thuật.

Ý nghĩa văn hóa của nghệ thuật bài chòi Hội An

Lời bài hát là sự phản ánh tư duy, thẩm mỹ của người miền Trung qua nhiều thế kỷ. Những làn điệu, câu tục ngữ trong lều có tính giáo dục, tôn trọng đạo đức của người Việt được truyền qua nhiều thế kỷ.

Dân ca Bài Chòi còn góp phần gìn giữ hơi thở truyền thống và nuôi dưỡng những nét đẹp văn hóa đang có nguy cơ bị mai một. Lời bài hát có ý nghĩa thời sự khi dùng để truyền bá những nguyên tắc, chính sách của Nhà nước đến người dân, làm cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.

Thời gian địa điểm và giá vé biểu diễn bài chòi Hội An

• Địa điểm: vườn tượng An Hội, Phố cổ Hội An, tỉnh Quảng Nam
• Thời gian: 19h các ngày từ thứ 2 - Chủ Nhật
• Giá thẻ bài: 20.000 VNĐ/thẻ bài

Thông thường, lễ hội bài Chòi Hội An sẽ diễn ra vào các dịp tết hay lễ lớn hoặc vào thứ 7, chủ nhật. Tuy nhiên, ngày nay, do nhu cầu thưởng thức nghệ thuật ngày càng tăng, Bài Chòi Hội An được tổ chức vào lúc 19h hàng ngày, thu hút cả du khách và người dân. Bài Chòi diễn ra trên một sân khấu nhỏ, giản dị, mộc mạc trên bãi đất trống giữa phố Hội, bên cạnh dòng sông Hoài.

Phương tiện di chuyển đến khu vực hát bài chòi Hội An

Ở Hội An, Việt Nam, để đến khu vực hát bài chòi tại phố cổ Hội An, bạn có thể sử dụng các phương tiện di chuyển sau:

• Xe đạp: Phố cổ Hội An không cho phép xe ô tô lưu thông trong một số khoảng thời gian nhất định để bảo vệ di sản văn hóa. Vì vậy, việc sử dụng xe đạp là một lựa chọn phổ biến để di chuyển trong khu vực này. Bạn có thể thuê xe đạp tại nhiều cửa hàng hoặc khách sạn tại Hội An.
• Đi bộ: Phố cổ Hội An khá nhỏ và thuận tiện cho việc đi bộ. Bạn có thể dạo chơi và khám phá các con ngõ, con phố để đến khu vực hát bài chòi.
• Xích lô: Sử dụng xích lô không chỉ là cách dạo phố tiện lợi mà còn mang đến một trải nghiệm thú vị và lãng mạn khi bạn ngồi trên xe và thong thả thưởng thức cảnh quan phố cổ.

Hướng dẫn di chuyển đến địa điểm hát bài chòi Hội An

Không gian cần thiết để chứa chòi phải rất lớn nên địa điểm biểu diễn là một khu đất rộng nằm ngay trên sông Hoài. Khi đi qua Chùa Cầu, rẽ phải và đi thẳng một đoạn sẽ nhận thấy bãi đất trống này cũng là ngã tư của ba con đường và nằm ngay sát chân cầu bắc qua phố cổ.

Bài chòi Hội An có gì hấp dẫn?

Bài Chòi ở Hội An với không khí đông đúc, gay cấn luôn là trò chơi thu hút mọi ánh nhìn. Du khách đi ngang qua đều muốn chiêm ngưỡng và tìm hiểu về nó.

Thưởng thức nghệ thuật dân ca hát bài chòi

Du khách có thể nghe những làn điệu dân ca khi chơi trò chơi bài chòi Hội An. Những lời bài hát đó sẽ đưa người chơi trở về tuổi thơ ở vùng quê. Các bài hát có nội dung ca ngợi vẻ đẹp của quê hương, đất nước, sự đoàn kết cộng đồng và những bài học đạo đức thể hiện truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Những giai điệu nhẹ nhàng và êm dịu, nghe như một bài thơ. Hàng đêm, các bài hát không lặp lại mà được các nghệ nhân liên tục biến tấu, phát triển từ những giai điệu bình dân, dân ca như hò khoan, chèo chèo, thơ Quảng, hát ru… khiến cho bài chòi luôn hấp dẫn và thú vị. 

Tham gia chơi bài chòi Hội An

Cách chơi bài chòi Hội An rất dễ hiểu và đơn giản. Tương tự như chơi lô tô, chỉ khác là có thêm phần ra hiệu hát. Mọi người đều có thể đăng ký tham gia trò chơi. Đối với du khách nước ngoài cần có hướng dẫn viên để phiên dịch và giải thích.

Mang “quà to” về nhà

Người chiến thắng sẽ nhận được một chiếc đèn lồng Hội An hoặc một vật lưu niệm truyền thống phố cổ. Khi người chơi chơi trò chơi này, điều quý giá nhất mà họ có được chính là giây phút thư giãn và cười sảng khoái.

Cách chơi bài Chòi Hội An như thế nào?

Bài Chòi Hội An hiểu đơn giản là chơi bài trên chòi. Người ta xây dựng 9 hoặc 11 cái chòi nhỏ, chia đều các chòi ra hai bên và 1 chòi ở trung tâm. Người chơi sẽ ngồi trên các chòi này. Mỗi chòi có chiều cao từ 2 đến 3 mét, rộng đủ người ngồi. 

Đối tượng chơi bài chòi Hội An

• Khách nước ngoài: Du khách quốc tế có thể tham gia trò chơi dưới sự hướng dẫn và thông dịch từ phía đội ngũ hướng dẫn viên. 
• Du khách trong nước
• Người dân địa phương

Người hô bài chòi Hội An

Người hô bài chòi được gọi là anh Hiệu và chị Hiệu. Họ sẽ là người hô vang lên câu hát mang tên con bài. Người chơi cần chú ý đến hiệu lệnh của anh Hiệu chị Hiệu để chơi bài chòi. 

Bộ bài để chơi bài chòi Hội An

Bộ bài chòi sẽ có 33 lá bài được vẽ trên một tờ giấy nhỏ rồi dán vào một lá bài tre như bí, lá liễu, nhứt nọc, nhì nghèo. Mỗi thẻ tre lại chứa ba quân bài khác nhau.

Ngoài ra, bộ bài được chia thành ba pho (Pho Sách, Pho Vân và Pho Vạn), mỗi pho có mười lá và ba lá bài lẻ Lá Cửu Điều Đen, Lá Ông Ầm Đen, Lá Tử Cẳng Đen). Các lá bài đều có kích thước tương đối lớn để người chơi có thể nhìn rõ tên và hoa văn in trên mỗi lá bài.

Lời hát bài chòi Hội An

Lời bài chòi Hội An gồm bốn giai điệu chính: xàng xê, hồ quảng, xuân nữ và cổ bản. Hô hát bài chòi là sự kết hợp giữa lối hát tuồng và các làn điệu dân ca Nam Bộ. Những câu hát dân ca bài chòi Hội An trầm bổng, mang giai điệu địa phương kết hợp với màn trình diễn đẹp mắt, hài hước của ca sĩ, khiến bất cứ ai đi ngang qua cũng phải dừng lại lắng nghe.

Hàng đêm, các bài hát chòi Quảng Nam được biến tấu và sáng tạo từ các bài hát dân ca như hò khoan, chèo thuyền, hát ru, hát Quảng… Vfi vậy mà nghe hát bài chòi ở Phố cổ sẽ luôn có vẻ mới mẻ và hấp dẫn. Nội dung bài chòi Quảng Nam được dịch thành những ca khúc trong sáng, rộn ràng rất lý tưởng cho tinh thần đầu xuân năm mới, nhất là trong dịp nghỉ Tết Nguyên Đán.

Luật chơi bài chòi Hội An

Tiếng trống vang lên báo hiệu sự náo nhiệt khi bắt đầu trò chơi, anh chị Hiếu sẽ gọi mở quán để thu hút sự chú ý của mọi người. Sau bài hát giới thiệu, họ sẽ trình bày một lượt chơi thẻ, trong đó người tham gia sẽ chọn ba thẻ riêng biệt cho mình.

Sau đó anh Hiệu và chị Hiệu tiến tới trước chòi, lắc ống bài rồi rút từng quân bài và hát kèm câu thai để người chơi đoán. Chòi nào suy đoán có quân cờ mà anh chị Hiệu đang nói đến sẽ báo hiệu bằng cách gõ mõ. Mỗi khi người chơi thắng sẽ nhận được một lá cờ.

Chòi nào trúng được 3 quân bài và đủ 3 lá cờ đuôi nheo sẽ là chòi chiến thắng.  Người thắng sẽ hô to rồi gõ một tiếng mỏ dài. Tiếng trống cán, tiếng trống tum rộn ràng sẽ báo hiệu có người chiến thắng.

Một số lưu ý khi tham gia chơi bài chòi Hội An

• Hoạt động của Bài Chòi thường xuyên thu hút một lượng lớn du khách đến từ nhiều địa điểm nên không thể theo dõi hết được. Đó là một môi trường đông đúc và nóng bức. Bạn nên đến sớm để có chỗ ngồi đẹp, thoáng.
• Thời gian của trò chơi bài chòi không cố định. Nó có thể kéo dài 15 phút hoặc lâu hơn, tùy thuộc vào thời điểm người chơi đánh ba quân cờ ban đầu và thậm chí có thể kéo dài đến một giờ.
• Nên chơi vào buổi tối và ăn mặc thoải mái, dễ dàng di chuyển và tham gia các trò chơi.
• Bởi vì hoạt động thu hút một số lượng lớn người tham gia nên nó có thể khá nóng, vì vậy hãy mang theo một ít thức ăn và nước uống khi bạn khát/đói.

Gợi ý những địa điểm gần với khu vực hát bài chòi Quảng Nam

• Chùa Cầu: Đây là địa điểm được in trên tờ 20.000 VNĐ Việt Nam và là địa điểm check - in của nhiều du khách. Chùa được xây dựng vào thế kỷ 17, là biểu tượng của phố cổ Hội An. 
• Sông Hoài: Sông Hoài là một điểm đến không thể bỏ qua khi du lịch Hội An. Đến với sông Hoài, du khách sẽ có cơ hội trải nghiệm những nét đẹp văn hóa và lịch sử của thành phố cổ.  Đến đây, du khách có thể tham gia rất nhiều hoạt động thú vị như ngồi thuyền, thả đèn hoa đăng,...
• Chợ đêm Nguyễn Hoàng: Chợ nằm ngay đối diện chùa Cầu, bên cạnh sông Hoài thơ mộng. Tại đây có khoảng 50 gian hàng bày bán đa dạng các mặt hàng, từ quà lưu niệm, vải vóc, đồ thủ công mỹ nghệ, đồ ăn vặt đến các món ăn đặc sản Hội An. Bạn có thể vừa thưởng thức các món ăn ngon vừa hòa mình vào không khí náo nhiệt của khu chợ.

Bài Chòi Hội An là một đặc sản văn hóa riêng biệt của người dân Quảng Nam, là một tài sản vô giá mà DanangBest tự hào được giới thiệu. Du khách trong nước và quốc tế đều háo hức được nghe và thưởng thức những làn điệu dân ca Hội An. Bởi chúng ta có thể cảm nhận được tiếng cười, nhịp sống trong từng giai điệu của bài hát dân ca. 

Đâu không chỉ là một trò chơi truyền thống mà còn chứa đựng tâm hồn của Hội An - một trong những điểm du lịch nổi tiếng và lôi cuốn của Việt Nam. Những câu đố, đoạn thơ trong Bài Chòi không chỉ đòi hỏi sự tinh thông về ngôn ngữ mà còn là khám phá về tri thức, lịch sử và tầm nhìn của người dân xưa. Thông qua việc giới thiệu về Bài Chòi có thể lan tỏa tình yêu với văn hóa truyền thống, tạo cơ hội cho du khách hiểu thêm về một phần quan trọng của lịch sử và tâm hồn của Hội An, nơi mà mỗi đoạn thơ, mỗi bản hát đều là một chương trình nghệ thuật đầy cảm xúc và ý nghĩa.